Ketenaansprakelijkheid bij illegale tewerkstelling: nieuwe regels in Vlaanderen vanaf 2025

Illegale tewerkstelling

Illegale tewerkstelling doet zich voor wanneer een opdrachtgever of aannemer een beroep doet op een (onder)aannemer uit een derde land (buiten de EU) en deze werknemers of zelfstandigen tewerkstelt zonder de vereiste verblijfs- en/of werkvergunningen.

Huidige wetgeving en aanstaande wijzigingen

Momenteel kunnen aannemers en opdrachtgevers hun aansprakelijkheid beperken door in de aannemingsovereenkomst een schriftelijke verklaring op te nemen waarin de (onder)aannemer bevestigt geen illegale werknemers in te schakelen.

Met de nieuwe regels, van kracht vanaf 1 januari 2025, is zo’n verklaring niet langer voldoende. Opdrachtgevers en aannemers zullen voortaan een verhoogde zorgvuldigheidsplicht hebben. Dit houdt in dat zij specifieke documenten moeten opvragen bij (onder)aannemers die werken met derdelanders.

Op te vragen documenten

De documenten die opgevraagd moeten worden, variëren afhankelijk van de situatie van de derdelander:

In het geval van intra-EU dienstverlening, waarbij een derdelander al wettig woont en werkt in een ander land van de Europese Economische Ruimte (EER) of Zwitserland en gedetacheerd wordt naar België, gaat het om volgende documenten:

• Een kopie van het geldig paspoort;

• Ene kopie van het bewijs van recht op verblijf of de verblijfsvergunning van meer dan drie maanden in de EER-lidstaat of Zwitserland;

• Het Limosa formulier (indien van toepassing);

• Het A1 of CoC formulier (of het bewijs van de aanvraag). 

In het geval van een tewerkstelling van derdelanders voor wie een toelating tot arbeid (voor werknemers) of beroepskaart (voor zelfstandigen) in België is vereist, moeten de volgende documenten opgevraagd worden:

• Een kopie van het geldig paspoort;

• Een kopie van het bewijs van het wettig verblijf in België;

• Een kopie van het bewijs van toelating tot arbeid in België;

• Het bewijs van de DIMONA-aangifte (indien van toepassing).

Als de (onder)aannemer deze documenten niet verstrekt, moet de opdrachtgever of aannemer deze opnieuw opvragen. Blijft de (onder)aannemer in gebreke, dan moeten de sociale inspectiediensten worden ingelicht.

Sancties bij niet-naleving

Opdrachtgevers en aannemers die de nieuwe regels niet naleven, riskeren strafrechtelijke aansprakelijkheid voor illegale tewerkstelling van derdelanders. Dit kan leiden tot sancties van niveau 4 volgens het Sociaal Strafwetboek, waaronder:

• Een gevangenisstraf van zes maanden tot drie jaar;

• Een strafrechtelijke geldboete van € 4.800 tot € 48.000, of een administratieve geldboete van € 2.400 tot € 24.000.

De boetes worden vermenigvuldigd met het aantal betrokken werknemers, tot een maximum van 100 werknemers.

Actiepunten voor opdrachtgevers en aannemers

Vanaf 1 januari 2025 zal het dus van belang zijn dat de opdrachtgever of aannemer die contracteert met een (onder)aannemer die derdelanders tewerkstelt, volgende acties neemt:

• Opnemen van een clausule in de aannemingsovereenkomst waarin de (onder)aannemer verklaart geen illegale werknemers in te schakelen;

• Het opvragen van de hierboven genoemde documenten bij de (onder)aannemer. Indien deze documenten niet worden verstrekt, moeten verdere stappen worden ondernomen, zoals het informeren van de sociale inspectiediensten.

Met deze aangescherpte regels beoogt de Vlaamse overheid de strijd tegen illegale tewerkstelling verder te intensiveren.