De tegenstelbaarheid van algemene voorwaarden

Kennisname van de algemene voorwaarden

Een eerste voorwaarde is dat de contractspartij kennis moet kunnen nemen van de algemene voorwaarden en dit vóór het sluiten van de overeenkomst. Het is hierbij niet vereist dat de medecontractant effectief kennis nam; de (redelijke) mogelijkheid tot kennisname volstaat. Als onderneming moet je er dus voor zorgen dat de algemene voorwaarden beschikbaar zijn voor iedereen waarmee je een overeenkomst afsluit én dat ze in een begrijpbare en leesbare taal zijn opgesteld. Hierbij wordt vooral gekeken naar lettertype, lettergrootte, zinsconstructies, etc. Dit betekent dat je rekening moet houden met het lettertype, de lettergrootte, zinsconstructies, enzovoort.

Het volstaat niet om louter te verwijzen naar de algemene voorwaarden op je website of om mee te delen dat de algemene voorwaarden op eerste verzoek zullen verstrekt worden. Ook wanneer de voorwaarden zijn opgenomen op de achterzijde van een overeenkomst, wordt er bij voorkeur op de voorkant van hetzelfde document naar verwezen. Vooral in een B2C-context is het belangrijk om op te letten, omdat de wet bedrijven verplicht om actief informatie te verstrekken en transparant te zijn.

De rechtspraak vereist doorgaans dat de algemene voorwaarden minstens één keer per transactie integraal worden verstrekt aan de betrokken tegenpartij. Als er sprake is van een langdurige handelsrelatie, is het voldoende dat de algemene voorwaarden één keer aan het begin van de relatie aan de handelspartner worden verstrekt.

Gezien de kennisname vóór de contractsluiting moet kunnen gebeuren, worden de algemene voorwaarden bij voorkeur reeds meegestuurd met offertes of bestelbonnen, en dus niet pas voor het eerst op de factuur. Dit moet evenwel genuanceerd worden voor een B2B-context, waarvoor het nieuwe Burgerlijk Wetboek een nieuwe regel met betrekking tot bewijsvoering introduceert. Een factuur die niet binnen een redelijke termijn wordt betwist, geldt als bewijs van kennisneming én aanvaarding van de factuurvoorwaarden.

De beoordeling of een partij de mogelijkheid heeft gehad om kennis te nemen van de algemene voorwaarden betreft vaak een feitenkwestie. Het Hof van Cassatie heeft onlangs geoordeeld dat algemene voorwaarden die raadpleegbaar zijn via een hyperlink die verwijst naar de website van het bedrijf voldoen aan de beschikbaarheidsvereiste in een B2B-context, op voorwaarde dat ze op voorhand raadpleegbaar, downloadbaar en te printen zijn.

Aanvaarding van de algemene voorwaarden

Daarnaast moet de contractpartij de voorwaarden ook effectief aanvaard hebben. Dit kan expliciet, door ondertekening van een verklaring of de algemene voorwaarden zelf, maar ook stilzwijgend (bijvoorbeeld door betaling van een voorschot).

Veel ondernemingen maken gebruik van een beding dat aangeeft dat de contractpartij kennis heeft kunnen nemen van de algemene voorwaarden en deze heeft geaccepteerd. Als deze bepaling echter alleen in de algemene voorwaarden staat en niet in het contract zelf, kan dit worden beschouwd als een 'onrechtmatig beding', wat betekent dat de algemene voorwaarden niet tegenstelbaar zijn.

Conclusie

De tegenstelbaarheid van algemene voorwaarden vereist steeds de (redelijke mogelijkheid tot) kennisname en aanvaarding. Het is belangrijk dat de voorwaarden geschreven zijn in begrijpelijke en leesbare taal. In een B2C-context, is het sterk aanbevolen om de algemene voorwaarden al aan de offerte toe te voegen en de consument te vragen ze te ondertekenen.