Renovatieplicht in Vlaanderen: een overzicht

Renovatieplicht voor niet-residentiële gebouwen

Eerst waren de niet-residentiële gebouwen aan de beurt. Sinds 1 januari 2022 bestaat er een tweeledige renovatieplicht voor een niet-residentieel gebouw met label F of slechter. Binnen de vijf jaar na de overdracht in volle eigendom of de vestiging of overdracht van een erfpacht of opstalrecht geldt een minimaal maatregelenpakket en een minimaal te behalen energielabel.

De maatregelen spitsen zich toe op vier elementen die een ondergrens krijgen op het vlak van duurzaamheid. Het gaat om dakisolatie, beglazing, verwarming en koeling.

Het verplicht te behalen minimum energielabel is E, wat erop neerkomt dat het gebouw een minimumaandeel hernieuwbare energie van 5% heeft.

De wetgever voorzag voor eigenaars van kleine, niet-residentiële gebouwen, zoals bv. een bakker, B&B of apotheker, de mogelijkheid om te kiezen voor een apart langetermijn-traject voor het behalen van de duurzaamheidsnormen.

In ieder geval zullen alle niet-residentiële gebouwen, los van enige overdracht, vanaf 1 januari 2030 een minimaal energielabel moeten behalen.

Renovatieplicht voor residentiële gebouwen

Op 1 januari 2023 werden ook residentiële gebouwen het voorwerp van de renovatieplicht.

Voor woningen en appartementen geldt een gefaseerde verstrenging over de komende jaren. Bij overdrachten vanaf 1 januari 2023 moeten woningen met energielabel E of F binnen de vijf jaar gerenoveerd worden om zo minimum label D te halen.

Je doet er echter goed aan om aangevatte renovatiewerken meteen door te trekken om zo het hoogst haalbare energielabel te behalen. Overdrachten na 2028 zijn immers onderworpen aan de vereiste om binnen de 5 jaar een label C te halen. En daar stopt het niet. Er werd bepaald dat het te behalen energielabel elke 5 jaar moet verbeteren. Een laatste termijn van 5 jaar gaat in op 1 januari 2045,  zodat overdrachten vanaf dit moment gerenoveerd moeten worden tot label A.

De wetgever heeft tijdens deze graduele invoering een iets bredere termijn voorzien voor kopers van appartementen. Renovatiewerken richting duurzaamheid hebben in vele gevallen ook betrekking op de gemeenschappelijke delen, waar de vereniging van mede-eigenaars over beslist. Toch moeten zowel huizen als appartementen de laatste termijn richting label A vanaf 2045 respecteren.

Uitzonderingen

De bovengenoemde vereisten worden opgelegd naar aanleiding van de overdracht van een goed, zoals een verkoop of schenking. Belangrijk om hierbij op te merken is dat het moet gaan om volle eigendom. Situaties waarbij men blote eigendom of vruchtgebruik overdraagt, worden niet geviseerd. Overdrachten bij erfenis, scheiding (huwelijk of wettelijke samenwoning) of overige afstand-delingen ‘triggeren’ de termijn van 5 jaar ook niet.

Voor vennootschappen werden ook een aantal situaties aan het toepassingsgebied onttrokken. Fusie, opslorping, splitsing of partiële splitsing doen geen renovatieverplichting ontstaan. Een inbreng van een bedrijfstak of algemeenheid daarentegen, doet dat wel.

De niet-nakoming van deze renovatieplicht kan je zuur opbreken. Voor niet-residentiële gebouwen kan je een boete worden opgelegd van 500 tot 200.000 euro. Het maximumbedrag voor woningen werd teruggebracht tot 5.000 euro.

Het is dan ook essentieel dat potentiële kopers op de hoogte zijn van het feit of er al dan niet een renovatieplicht op het goed rust. Dit moet verplicht opgenomen worden in enige publiciteit die gevoerd wordt voor de overdracht, alsook in het compromis en uiteindelijk in de authentieke akte zelf.