Nieuw verbod op financiële onderaanneming in de bouwsector

Wat houdt het nieuwe verbod in?

Het nieuwe verbod is vastgelegd in artikel 184/1/5 §1 van het Sociaal Strafwetboek en bepaalt dat onderaannemers sinds 1 januari 2025 niet langer:

• Het volledige werk dat hen is toevertrouwd, in onderaanneming mogen geven;

• Alle uitvoerende werkzaamheden mogen uitbesteden (aan andere sub-onderaannemers) en zelf alleen de coördinatie van een project behouden.

Belangrijk om te weten: deze regels gelden niet voor hoofdaannemers of bouwheren. Zij mogen hun volledige opdracht nog steeds aan een onderaannemer uitbesteden. Onderaannemers moeten daarentegen minstens een deel van de werken zelf uitvoeren. Dit deel is voorlopig vastgelegd op minstens 1% van de werkzaamheden, maar het moet wel gaan om écht uitvoerend werk – coördinatie- of voorbereidende taken tellen niet mee.

Wat betekent dit concreet voor onderaannemers?

Onderaannemers moeten voortaan een actieve rol spelen bij de uitvoering van de werken. Dat houdt in dat zij:

• Een deel van de werken zelf uitvoeren met hun eigen personeel;

• Niet alleen coördinerende of voorbereidende taken (zoals planning of materiaaltransport) mogen vervullen.

De wet is vooral gericht op tussenpersonen die zelf geen uitvoerende werkzaamheden meer doen. Werken met uitzendkrachten blijft wel toegestaan, zolang de onderaannemer zelf ook werkzaamheden uitvoert.

Specifiek voor de verhuissector geldt nog een extra beperking: naast het verbod op financiële onderaanneming mag de keten daar niet langer bestaan uit meer dan drie niveaus van onderaannemers.

Waarom is deze wetgeving ingevoerd?

De wetgever wil met dit verbod de aannemingsketens transparanter en vlakker maken. In het huidige systeem worden opdrachten vaak volledig doorgegeven aan andere partijen zonder actieve betrokkenheid van de onderaannemer. Dit heeft geleid tot sociale dumping en oneerlijke concurrentie. Door onderaannemers te verplichten zelf een deel van de werken uit te voeren, wil de overheid deze praktijken tegengaan.

Wat zijn de sancties bij overtreding?

Het niet naleven van deze regels kan zware gevolgen hebben. De sancties zijn ingedeeld in niveau 4, wat betekent dat de volgende straffen mogelijk zijn:

• Gevangenisstraf: Voor natuurlijke personen kan dit oplopen van 6 maanden tot 3 jaar. Voor rechtspersonen wordt deze straf omgezet in een geldboete van €24.000 tot €576.000.

• Strafrechtelijke boetes: Variërend van €4.800 tot €56.000, vermenigvuldigd met het aantal betrokken werknemers (maximaal 100).

• Administratieve boetes: Tussen €2.400 en €28.000, ook vermenigvuldigd met het aantal betrokken werknemers (maximaal 100).

Daarnaast kan de rechter aanvullende maatregelen opleggen, zoals het verbod om drie tot vijf jaar in te schrijven op overheidsopdrachten of om concessies te verkrijgen.

Wat betekent dit voor jouw onderneming?

Als onderaannemer moet je nu goed controleren of je nog steeds zelf taken uitvoert die onder de overeenkomst met je medecontractant/opdrachtgever vallen. Voor hoofdaannemers verandert er weinig, behalve dat zij verantwoordelijk blijven voor de naleving van de regels door hun onderaannemers.

De impact op de bouwsector zal groot zijn, omdat veel bedrijven hun werkmethoden mogelijk moeten aanpassen om aan de nieuwe regelgeving te voldoen.